Sok wiśniowy z sokownika

Lipiec - przetwory. Lato - upały. Sierpień - przetwory. Lato - woda z saturatora! W niedzielę wieczorem wróciłam z wyprawy do korzeni smaku, o której jeszcze napiszę na blogu. Najadłam się pysznych, bardzo soczystych wiśni prosto z drzewa i piłam wiśniowy sok z gazowaną wodą - zatęskniłam za smakiem "wody z saturatora". Zimna, gazowana, orzeźwiająca latem. Zazwyczaj zamawiałam ją bez soku, no chyba, że u pani Stasi pod Sezamem, która miała najlepszy na świecie sok do wody - z czarnej porzeczki albo z wiśni. Oba jej własnej produkcji. Dziś wyciągnęłam ze spiżarni sokownik, nówka sztuka i pierwszy raz zrobiłam sok wiśniowy z sokownika. 

A nowiutką, cieplutką płytę Georga Ezry już słyszeliście? Nigdy żaden 21-latek tak nie brzmiał! Jeśli nie widzieliście Grzesia na zdjęciu, czy klipie, nie uwierzylibyście, że ktoś tak młody, o dość ciepłej fizjonomii może TAK brzmieć. Świetnie się słucha, świetnie! A zatem George Ezra  z najnowszej płyty "Wanted On Voyage" w "It's Just My Skin", posłuchajcie…

Domowy sok malinowy zawsze robiła mi mama, a od roku kupuję go w rodzinnej tłoczni soków pod Kokaninem. Nie wiem czemu, ale jakoś nigdy nie kręciło mnie robienie soków. Oprócz tej "wody z saturatora" to nigdy nie byłam nauczona pijania wody z gęstym sokiem do rozcieńczania. Wolałam zwykłą wodę lub dobry sok "gotowy do picia". Kilka lat temu dostałam w prezencie "sokownik", czyli garnek do robienia soków z owoców. Nawet nie przeczytałam instrukcji, wepchnęłam gdzieś wysoko na półkę i stał nierozpakowany. Jak się okazało i na niego miał nastać czas.

zbiór wiśni nadwiślanki ChNP w gospodarstwie największego sadownika w Słupii Nadbrzeżnej pana Mirosława Śliwki

W ostatni weekend odkrywałam smak od korzeni i u źródeł. Jadłam dojrzałe, pękające od soku wiśnie nadwiślanki prosto z drzewa i piłam wodę z wiśniowym sokiem. Woda była zimna, gazowana i pieniła się po dodaniu do rubinowego syropu. Tak smakowała kiedyś woda z saturatora.

Z wyprawy przywiozłam niespodziewaną skrzynkę wiśni nadwiślanki z oznaczeniem ChNP (Chroniona Nazwa Pochodzenia).  Jest to typowa wiśnia sokowa, ma wyraźnie mniejsze owoce od odmian uprawnych, jednak wyjątkowo soczyste, ciemne, pięknie rubinowe. Mają dwukrotnie większą zawartość antocyjanów niż łutówka, dzięki czemu owoce w trakcie obróbki cieplnej nie tracą koloru, a sok i przetwory z nich uzyskane mają wyjątkowo ciemny, bordowo-rubinowy kolor. Nadwiślanka ma wyjątkowo mocny aromat, jest kwaskowa, delikatnie cierpka. Zjadałam jej całe garście prosto z drzewa!

Wiśnia nadwiślanka uprawiana jest w paśmie nadwiślnym w trzech województwach: mazowieckim (gminy Lipsko, Sienno, Solec n/Wisłą), świętokrzyskim (gminy Ożarów i Tarłów) i lubelskim (w powiecie kraśnickim, gmina Annopol). Pierwsze nasadzenia tej wiśni pojawiły się na początku XX wielu w Słupii Nadbrzeżnej. Prawdopodobnie była to dzika siewka pochodząca z wolnego zapylenia wiśni karłowej. Była idealna do zakładania bezpłatnych sadów, gdyż rozmnaża się z odrostów korzeniowych. Wystarczy, że sadownik nie skosi w maju odrostów, które wyrastają z ziemi, a pod koniec lata ma już ładne, niemal 2 metrowe sadzonki. W latach międzywojennych rozpoczęła się jej produkcja na dużą skalę, a z czasem zamiast transportu lądowego, była przewożona do Sandomierza drogą wodną. Dziś wiśnię nadwiślankę produkuje 78 sadowników na obszarze ok 800-1000 hektarów, a jej roczna produkcja to ok 20.000 ton. W detalu można ją kupić tylko w rejonie produkcji, czyli okolicach Ożarowa i Słupii Nadbrzeżnej. Większość plonów skupywana jest do dalszej produkcji dżemów, soków i do mrożenia. Niestety producenci przetworów z wiśni nadwiślanki jeszcze nie oznaczają opakowań "wyprodukowano z wiśni nadwiślanki", ale życzę sadownikom ze Słupii i okolic, by nastąpiło to jak najszybciej. Czekam na suzone wiśnei nadwiślanki, na wspaniałe konfitury i soki z wiśni nadwiślanki. Tymczasem sama taki dziś wyprodukowałam i jest wyśmienity!

sokownik krok po kroku:
1. do najniższego garnka wlewa się wodę, w zależności od sokownika od 1/2 do 3/4 wysokości
2. środkowa część ma "komin" i miejsce do podłączenia rurki ściekowej, z której wypływa gotowy sok
3. najwyższa część do garnek z dziurkami, do którego wkłada się owoce - na przykład wiśnie
4. w wiśniach najbardziej uciążliwe jest drylowanie, ale w sokowniku można z nich zrobić sok bez drylowania!!
5. jeśli ma być to sok z wiśni "gotowy do picia", dodaj ok 80g cukru na 1kg wiśni od razu do garnka z owocami
5. potem tylko przykrywka i cała konstrukcja wędruje na palnik gazowy lub elektryczny

Tak po prawdzie to miałam ciut inne plany na poniedziałek niż zajmowanie się 10 kilogramami wiśni, ale owoce nie mogły czekać. Całe szczęście, że syn wydrylował mi połowę. Kolejną partię wydrylowałam sama, ale do ostatnich 2 kilogramów cudownie soczystych owoców uśmiechnął się… pan sokownik. Tak, ten zapomniany i niechciany w końcu dziś zadebiutował, a ja nawet przeczytałam instrukcję!

przygotowanie soku w sokowniku trwa ok 1-1,5 godziny i jest baaardzo proste

Jak zrobić sok wiśniowy w sokowniku?

Nie ma nic prostszego, szczególnie, że … nie trzeba drylować wiśni!

1. umyj wiśnie na sicie i pozostaw do odsączenia, nie trzeba ich drylować
2. do najniższej części sokownika wlej wodę (od 1/2 do 3/4 pojemności garnka) 
3. do środkowej części zamontuj rurkę odpływową i zaciśnij na niej dołączony zacisk (lub klamerkę do bielizny)
4. przełóż wiśnie do najwyższej, perforowanej części sokownika z cukrem lub bez (patrz niżej przepis)
5. przykryj całość pokrywką i wstaw na duży płomień kuchenki
6. gdy woda w najniższej części zacznie wrzeć, możesz nieco zmniejszyć płomień
7. po ok 20 minutach owoce stracą nieco z objętości
8. po 60 minutach w środkowej części zbierze się już dość dużo soku, a owoce wyraźnie opadną - od tej pory możesz już zlewać sok, a także mieszać i lekko rozgniatać owoce w najwyższej części, by wydobyć z nich jak najwięcej soku
9. pamiętaj, by butelkę, do której będziesz zlewać sok ustawić poniżej poziomu odpływu rurki
10. jeśli owoce były z cukrem*, możesz od razu szczelnie zakręcać butelki i nie ma potrzeby dalszego  pasteryzowania

Sok z wiśni "do picia"

2 kg wiśni*

160g cukru

Umyte i odsączone wiśnie wymieszaj z cukrem, włóż do najwyższej części sokownika i wstaw całość na gaz (postępuj zgodnie z instrukcją powyżej). Gdy sok już będzie gotowy, zlej odrobinę do szklanki i spróbuj, czy jest odpowiednio słodki. Jeśli nie, dodaj ewentualnie jeszcze łyżkę lub dwie cukry bezpośrednio do środkowej części, w której wytworzył się sok. Po zlaniu do butelek od razu je zakręcaj i odstawiaj do wystudzenia. Jeśli sok był zlewany na gorąco, nie ma potrzeby pasteryzowania. Pij z lodem bez rozcieńczania.  

Sok z wiśni zagęszczany - do rozcieńczania

2kg wiśni*

500g cukru

Umyte i odsączone wiśnie włóż do najwyższej części sokownika i wstaw całość na gaz (postępuj zgodnie z instrukcją powyżej). Gdy sok już będzie gotowy, zlej całość do szerokiego garnka, dodaj cukier, wymieszaj, by się rozpuścił i wstaw na niewielki płomień, by sok zredukował się o połowę. Gotowy, zagęszczony syrop przelewaj do butelek i od razu zakręcaj Po zlaniu do butelek od razu je zakręcaj i odstawiaj do wystudzenia. Jeśli sok był zlewany na gorąco, nie ma potrzeby pasteryzowania. Sok zagęszczony podawaj zimą do herbaty, a latem wlej niewielka ilość do szklanki, dodaj kostki lodu i gałązkę mięty, a następnie uzupełnij lodowatą, gazowaną wodą. Cudowne orzeźwienie!

* soki zrobiłam z wiśni nadwiślanki ChNP, która kupiłam bezpośrednio od pana Śliwki, który jest największym producentem tej odmiany w Słupii. Jeśli tylko mieszkacie w okolicy, szukajcie tej wspaniałej wiśni na domowe przetwory, wystarczy zadzwonić do pana Janusza Suszyny ze Spółdzielni Producentów Owoców i Warzyw "Nadwiślanka", który chętnie pomoże skontaktować z sadownikami