Najlepsza sałatka jarzynowa

Sałatka jarzynowa po polsku to klasyk i chyba nieśmiertelne danie na świątecznych stołach. I jeśli macie przepis na taką sałatkę od mamy, czy babci, jeśli smak tej rodzinnej wersji uwielbiacie, to nie czytajcie dalej. Poniższy przepis dedykuję moim dzieciom, które od kilku lat dzielnie asystują mi przy krojeniu warzyw, ale też polecam go wszystkim, którzy… nie cierpią sałatki jarzynowej. O tak, wiem co mówię! I ja bywałam na proszonych świętach, gdzie wydawało się, że najbezpieczniejszym smakiem będzie sałatka jarzynowa, nic bardziej mylnego! Moja ukochana sałatka jarzynowa jest chrupiąca, soczysta i... diabelnie smaczna!

Znów, jak przed każdymi Świętami otaczają mnie radosne, świąteczne dźwięki, ale gdy w planach siekanie i szatkowanie, włączam płytę Grażyny Łobaszewskiej, której "Zabawa w dom" daje fajną energię, bez względu na porę roku. Posłuchajcie…

Kiedyś mi się wydawało, że sałatkę jarzynową mogę jeść bez końca. To kolejny z moich najukochańszych smaków, które wyniosłam z domu. Gdy nadchodzą Święta - czy to Gwiazdka, czy Wielkanoc, szykuję całą wielką miskę sałatki, najzwyczajniej w świecie nigdy nie udaje mi się jej zrobić mało. Sałatka jarzynowa jest obowiązkowa na wigilijnej kolacji i w postny Piątek, na śniadaniu Bożonarodzeniowym i Wielkanocnym. To ukochane kolacyjne danie obok ryby po grecku na gorąco i białej kiełbasy z chrzanem. I tak z tej wielkiej miłości, sałatka jarzynowa stała się w moim domu potrawą, którą podaję tylko dwa razy w roku, właśnie na Święta.

Sałatka jarzynowa to jedno z pierwszych dań, w których przygotowywanie byłam włączona na święta. Gdy na blacie kuchennym stał garnek ugotowanych warzyw i jajek, słoik ogórków, grzybków i koszt jabłek, zakładałam maminy fartuch i zabierałam się do siekania. Dziś moje najmłodsze dzieci mają swoje nożyki, deski i wspólnie kroją, siekają, obierają. A potem wyjadają jabłkowe i ogórkowe "dupki" podjadają ziarna groszku  i kłócą się ile dać albo nie dać pieprzu. A ja i tak zawsze przemycam jego sporą ilość pod koniec, gdy już nie patrzą…

Nasza rodzinna wersja sałatki jarzynowej tak bardzo różni się smakiem od spotykanych w innych miejscach "jarzynówek", że aż nie mogę uwierzyć, że wciąż mówimy o tym samym daniu. Serio!
Podkreślam - jeśli najbardziej na świecie lubicie sałatkę jarzynową swojej mamy, babci, czy teściowej - taką przyrządzajcie zawsze i trzymajcie przepis jak skarb największy. Nie próbuję Was "nawracać" ;)

Jeśli jednak sałatki jarzynowej jadacie "ciut ciut" i przez grzeczność, jeżeli była koszmarem wspomnień ze spotkań przy świątecznych stole, to może czas odejść już od kleisto-majonezowo-papkowato-zapychających wersji, które dotychczas znaliście i zjeść coś odświeżającego?

Najlepsza sałatka jarzynowa w 10 krokach:

1. warzywa do sałatki gotuję tylko w osolonej wodzie, a nie w wywarze mięsnym - dzięki temu jest to sałatka jak najbardziej postna, warzywa nie mają posmaku mięsnego. Wywar warzywny, który pozostaje po ich ugotowaniu wykorzystuję jako bazę do wigilijnej zupy grzybowej lub wigilijnego barszczu na domowym zakwasie buraczanym
2. por? cebula? o nie! w tym przepisie nie znajdziecie warzyw, które mocno zaostrzają, ale też zmieniają smak sałatki już następnego dnia
3. jajka - tylko wiejskie, od zdrowych, wolno biegających kur, nie używam jajek po 20gr za sztukę, szkoda zdrowia! Jajka też kroję w kosteczkę używając do nich krajalnicy do jajek - jajko kroję trzykrotnie w paseczki, za każdym razem obracając kierunek krojenia - prosty i szybki sposób, a kosteczka wychodzi idealna (zedrknijcie na zdjęcie wyżej)
4. chrupiące, soczyste i słodkie - sałatka jest słodkawa, rześka i chrupiąca od soczystych, winnych jabłek, które dodaję do niej w bardzo, bardzo dużej ilości - najczęściej to odmiana ligol, champion lub cortland
5. kwaśne, wilgotne i soczyste - to dwa składniki (obok jabłek) decydują o niezwykłym smaku sałatki  - ogórki kiszone (oczywiście domowe!)  i  marynowane grzybki - najczęściej podgrzybki lub borowiki
6. kształt - kostka i kosteczka w zasadzie w wszystkich warzyw - im bardziej soczyste, kwaśne i wilgotne, tym drobniejsza kostka - najdrobniejsze są grzybki, potem jabłka, ogórki, a pozostałe warzywa mniej więcej tej samej wielkości
7. groszek? obowiązkowy! osobiście nie jadam kukurydzy, ale też tej sałatki nie wyobrażam sobie z czym innym niż groszek. Ostatnio bardzo polubiłam groszek drobniutki, który ładniej prezentuje się w połączeniu z drobno krojonymi składnikami
8. ostre! - to po prostu nieźle popieprzona sałatka - pieprzu jest sporo, ogranicza mnie tylko marudzenie córki, żeby nie było zbyt ostro. Uwierzcie mi, że połączenie pieprzu, soczystych słodko-winnych jabłek i niewielkiej ilości majonezu rozrywa kubki smakowe, chcesz więcej i więcej!
9. sól  - dodaję jej niewiele, gdyż warzywa gotuję w osolonej wodzie, sól zawiera także majonez
10. majonez - ważny, żeby nie powiedzieć bardzo ważny, ale… no właśnie, używam go naprawdę niewiele. Ma jedynie skleić ze sobą składniki sałatki, a nie dominować smakiem. Użyjcie niezbyt octowego majonezu, jaki lubicie najbardziej. Ja oczywiście mam swój ukochany :)

To jest najcudowniejsza, najbardziej rześka i chrupiąca wersja klasycznej sałatki jarzynowej po polsku jaką znaliście. Pokochacie ją!

I jeszcze jeden Wam zdradzę trick, podobny zresztą jak przy podawaniu na świątecznych stołach śledzi. Sałatka brudzi i paskudzi talerze. No komu by się chciało co chwila je wymieniać? po "nóżkach" w galarecie, po śledziach i jeszcze po sałatce? Ze świętowania zrobiłoby się bieganie po kolejne talerze, sztućce itepe. Przechowujcie sałatkę w lodówce w pojemnej misce, a tuż przed wystawianiem półmisków na stół, wyłóżcie sałatkę do indywidualnych szklaneczek, czy kokilek i tak podajcie na eleganckiej tacy lub postawcie obok nakryć. Nikt nie wypaskudzi talerza, by trzeba go wymieniać, sałatka będzie lepiej wyglądała niż wygrzebywana z jednej miski, a także unikniecie  infantylnych "majonezowo-różyczkowych" dekoracji na kopule sałatki w dużej misce. To jeden z moich ukochanych lifehacków. Spróbujcie na najbliższe święta!

No i jeszcze jedno, taka sałatka pyszna jest, owszem, ale za piękna to nie jest, prawda? Piękne zdjęcie sałatki jarzynowej jest prawie tak trudne do zrobienia, jak naprawdę eleganckie jej podanie. W szklaneczkach prezentuje się zdecydowanie bardziej atrakcyjnie.

W poniższym przepisie starałam się być precyzyjna, a to ze względu na to, żeby początkujący kuchcik, jak moje dzieci, miał od razu wszystko gotowe i podane "na talerzu". Ale miary i wagi wybierzcie takie, jak pasują Wam najbardziej. Oczywiście możecie dodać jeszcze więcej jabłka i pieprzu - jabłko i pieprz rulez!

Najlepsza sałatka jarzynowa po polsku - rześka i chrupiąca

Z poranych proporcji wychodzi duża, bardzo duża miska, ponad 2,5 kg sałatki. To porcja odpowiednia na 3 dni świąt dla 5-8 osobowej rodziny. Może na początek zrób z połowy porcji?

750g (ok 4-5 szt) marchwi (500g ugotowanej)
200g (2szt) pietruszki (150g ugotowanej)
200g (1szt) selera korzeniowego (150g ugotowanego)
150g (1 duży) ziemniaka (120g ugotowanego)
4 dużej jajka (220g po obraniu)
250g (4-5 szt) ogórków kiszonych (150g po obraniu)
1200g (4-5 dużych) jabłek (750g po obraniu i pokrojeniu)
30g (2-3 szt) grzybków marynowanych
560g (2 puszki) groszku konserwowego (waga po odlaniu zalewy)
sól morska
świeżo mielony pieprz (sporo!)
200g (ok 2 bardzo kopiatych łyżek) ulubionego majonezu

Marchew, pietruszkę, seler i ziemniaka wyszoruj dokładnie, włóż do sporego garnka, dodaj łyżeczkę soli i gotuj do miękkości na niewielkim ogniu (ok 25-35 minut). Gdy warzywa będą miękkie, ale nie rozpadające się, wyjmuj je łyżką cedzakową i odstaw do przestudzenia (wywar zachowaj na wigilijną zupę grzybową albo do wigilijnego barszczu). Zazwyczaj gotuję warzywa wieczorem, a kroję dopiero następnego dnia rano. Ugotowane warzywa obierz (wystarczy zeskrobać skórki) i pokrój w średniej grubości kostkę.
Jajka ugotuj na twardo i odstaw do przestudzenia. Zimne jajka obierz i pokrój w drobną kosteczkę. Najlepiej użyć do tego "krajalnicy" do jajek - jajko kroisz wzdłuż na plasterki, obracasz i znów kroisz wzdłuż (wyjdą paseczki), delikatnie obracasz na dłoni i kroisz po raz trzeci aż wyjdzie kosteczka.
Ogórki i jabłka obierz i usuń gniazda nasienne. Pokrój w drobną kosteczkę i wymieszaj z warzywami. Dodaj też pokrojone w jak najdrobniejsza kosteczkę grzybki marynowane. Dodaj osączony na sicie groszek i całość wymieszaj. Dopraw solą (do podanych proporcji u mnie 1 płaska łyżeczka) i spora ilością świeżo mielonego pieprzu. Nie żałuj pieprzu, no chyba, że przy stole będzie dużo małych dzieci, które za nim nie przepadają. Na końcu dodaj majonez i delikatnie całość wymieszaj. Majonezu ma byc tylko tyle, by całość ładnie się połączyła.
Sałatkę odstaw do schłodzenia do lodówki na co najmniej 4 godziny. Przed podaniem przekładaj do indywidualnych szklaneczek, kokilek lum małych miseczek. Sałatkę możesz udekorować plasterkiem jabłka i łyżeczką groszku. To jest też moment, by ewentualnie na wierzchu oprószyć ją jeszcze pieprzem. Pycha!!!